Басси, Лаура
Лаура Мария Катерина Басси | |
---|---|
Laura Maria Caterina Bassi | |
![]() Лаура Басси, изображённая с лавровым венком, отсылкой к её имени | |
Төрүттүнген хүнү | 1711 октябрьның 29[1][2][…] |
Төрүттүнген чери | |
Мөчээн хүнү | 1778 февральдың 20[3][4][…] (66 хар) |
Мөчээн чери | |
Чурт | |
Эртем сферазы | физика[d][5], биология[d][5] биле анатомия[d][5] |
Ажыл чери | |
Альма-матер | |
Эртем деңнели | доктор философии[d] (1732 майның 12) |
Билдингир өөреникчилери | Ладзаро Спалланцани[d] |
Билдингири | первая женщина, которой официально было разрешено преподавать в университете Европы |
![]() |
Лаура Мария Катерина Басси (итал. Laura Maria Caterina Bassi) — итальян эртемдээн болгаш эмчи. Ренессанс уеден тура бир дугаар европей унивеститетке башкылап болур деп албан ёзузу-биле чөшпээрелди алган херээжен .
Намдар
Болонье хоорайга бай болчукчу кижиниң өг-бүлезинге төрүттүнген. Хууда өөредилге аглаш, база чеди чыл иштинде элээди уруг тургаш Гаэтано Таккониден өөренип турган, ол болза университетке биология, бойдус эртеми болгаш медицина башкылап турган. Кардинал Просперо Ламбертини Лаураның эртем ажылын кичээнегейге ап база деткип турган.
1731 чылда, 21 харлыг тургаш Лаура Болонье университединиң анатомия профессору деп томуйлаан, 1732 чылда Эртем академизынче соңгуткан, а дааразында чылда философия кафедразын алган. Эгезинде доктаамал чок, душ бооп лекциялар эттирип чоруп турган. 1738 чылда Джузеппа Вератти деп академик-биле өгленип алган, олар он ийи ажы-төлдүг турганнар. Ооң соонда доктаамал лекцияларны бажыыңга номчуп турган база дериг-херексел садып алыр дээш университетден хөй харысаалганы болгаш шалыңын көвүдедир деп чедиишкинниг дилээн.
Классиктиг мехаиканы дыка сонуургаар турган база 28 чылдар иштинде ону башкылап турган. Ньютоннуң физика дугайында идей бодалдарын болгаш бойдус эртемниң философиязын Италия иштинге нептерээринге улуг рольду ойнаан улустуң бирээзи. Амгы үениң физиканың шупту адырларынга хамаарыштыр боду экспериментилер база рттирип турган. Дириг чоруур үезинде 28 статьяны бижээн, колдуу физика болгаш гидравликага хамаарыштыр, ынчалза-даа чаңгыс-даа ном биживээн.
1745 чылда Ламбертини (папа Бенедикт XIV) 25 кижиден тургустунган шылгараңгай бөлүк тургускан, оларны «бенедиктилер» (Benedettini) деп адаар турган. Басси ол бөлүкче чаныш-сыныш чок кириксээр турган, ынчалза-даа оске эртемдээнер аңаа хамаарыштыр чаңгыс-аай эвес дедкимче чок харыылаар турганнар. Сөөлүнде Бенедикт боду киирип алган бөлүүнче, ынчангаш Басси чаңгыс-борбак херээжен турган ол бөлүкке.
1776 чылда 65 харлыг тургаш Эртем институдунуң экспериментилиг физика кафедразынче өөң ээзи-биле дузалакчы бооп томуйлаттырган. Ийи чыл эрткенде төлептиг чурттааш чок апарган.
Дыка хөй литературлуг ниитилелдер иштинче кирип база европаның шылгараңгай дээн литераторлары-биле бижижип харылзажыр турган. Француз болгаш итальян классиктиг литератураны дыка эки билир турган.
Ооң ады-биле Венераның[6] 31 км диаметрлиг кратерин адаан, база астероид (15742) Лаурабасси[7], база дээди школа болгаш Болонье хоорайда кудумчу.
Демдеглелдер
- ↑ Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science (англ.): Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 89. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
- ↑ http://www.treccani.it/enciclopedia/laura-bassi-verati_(Dizionario_Biografico)/
- Bibliothèque nationale de France Autorités BnF (фр.): اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ Архив по истории математики Мактьютор
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Venus: Bassi
- ↑ (15742) Laurabassi
Шөлүглер
- Рувики:Статьи с оригиналом имени без шаблона lang-XX
- Октябрьның 29 төрүттүнгеннер
- 1711 чылда төрүттүнгеннер
- Википедия:Статьи с источниками из Викиданных
- Февральдың 20 мөчээннер
- 1778 чылда мөчээннер
- РУВИКИ:Статьи со ссылками на элементы Викиданных без тувинской подписи
- Ат чок майык-карточкаларлыг чүүлдер
- Алфавиттээн кижилер
- Алфавиттээн эртемденнер
- Февральдың 20 мөчээн
- Октябрьның 31 төрүттүнген