Озалааш Хем
Озалааш Хем — Хемниң иштин куду кара суг баткан. Ооң ынды-бетинде шеттер болгаш чокпак-чокпак бора талдар. Оларның аразы-биле орук эрткен. Ону эдерген кижи кара сугну каш-даа кежер, аалдар хонаштары дазыраштарга чеже-даа кирип, үнер.
Оон өзен бады келген. Ооң аксы талазының берти кедергей: ийи талазында кадыр сүүрлер, олче аъттыг үнери Берге, чүгле дидим чүректиг болгаш ону билир-ле кижи үнүп шыдаар, а чогум ишти кашпал, озаң ыяш, ынаар чеңгиир-даа ужур чок. Хуралбай өзен аксынга баргаш, аъдындан дүшкеш, чедип алгаш, сиртти өрү ыяш-даштың, чиңгис дег, барык тудуш кадыг-караның ара-аразы-биле дытпакталып үнүп-ле каан.
Демгилериниң оруу шаптараазынныг, Алаштың шапкын, терең суунга, арт-сынга муңгашталып болур. Оларда орук баштап чоруур кижи база чок.
Арганы дорт эрткеш, хем иштинче кирип алган болза, эки ийик. Шүүт чок. Чоогу-даа ол. Ынчаар бе дээрге, олап эртери Берге: арга шыргай, муңгаш кадыг-кара. Ам канчаар, орук узаар, чорук саадаар-даа болза, өзенни куду баткаш, хемниң улуг оруунга кирип алыр ужурга таварышкан, ынчангаш ону ору өскеп кааннар. Элээн өскеп-өскеп, он талазынче ээй бээр ужурлуг. Аңаа чедип алыры безин ындыг-ла амыр эвес – дыка херии.
Хем ишти ниитизи-биле кызаа, үнүн дургааар янзы-буру ыяштар унгулээн, олар база-ла шыргай. Чайгы изиг уезинде мал-маганнын девээлээр черлери-ле ол. Ынчалза-даа улуг-биче аяннар база таварышкылаар. Олар колдуу-ла алдар хонажы. Солааннар анаа көстүп келбээнде, аалдар оларга тургулаан, ам оларда чаңгыс-даа өг чок, доза тайга-таңдыже, сээктен дескен аннар дег, дезип үнүпкен.
Дөзү
- С.Сүрүң-оол «Озалааш Хем»