Балдаң Лхамо
Балдаң Лхамо, Палден Лхамо — Будда Бурганның Ыдыктыг Өөредииниң Камгалакчызы. Ногаан Дарийгиниң килеңниг илерели. Чырыткылыг Будда Деңнелинге чедип, очалаңдан хосталган сагыызын. Буддизмниң он кол килеңниг Камгалакчыларының аразында аза-четкер, шулбустарны чаажыктырар, хораннарны чок кылыр херээжен Бурган[1].
Шагаа байырлалы ёзугаар Чаа чыл дүнезинде черни ужудуп чоруур бурган. Ол тибет сарыг шажынның (буддизмниң) кол камгалакчызы болгаш Дхарманың (буддизм өөредииниң) сес камгалакчыларының (санск. Дхармапалар) бөлүүнде кара чаңгыс хережээн уктуг, угаан-медерелиниң ёзулуг бедик арыгланыышкынын чедип алган (орус. Просветление) бурган болуп турар.
Палден Лхамо буддизимниң Махаяна өөредииниң хүртүзүнүң (Гелугпа школазының ламаларынга дорт хамаарылгалыг сагыызын деп санаттынар. Олар бо бурганны ол Далай-Лама башкының болгаш Төвүттүң төвү Лхаса хоорайның онзагай камгалакчызы база болуп чоруур.
Камгалаар угланыышкыннары
Балдаң Лхамо доора аарыглардан, чер, суг ээлериниң халдаткан бужарындан, каргыш-чаткадан камгалаар.
Тывылган төөгүзү
Шаг шаанда бир черге каржы шулбус долгандыр кижилерге, амытаннарга хора чедирип туруп берген дээр. Ол-ла черге чурттап турган аажок чараш бир кыс кижилерниң, дириг амытаннарның човулаңын көргеш, кажар арга-биле шулбусту чок кылыр деп шиитпирлеп алгаш, ону элзедип, ооң-биле эр-херээжен чрук кылып, холбашкан. Ол харылзаа үезинде уруг шулбусту өлүрүп каан. Чанып келгеш, иштиг апарганын билип каан. Бир лама башкыга баарга, төрүттүнер төл база каржы шулбус болур деп чугаалаар болган. Уругнуң сеткили бүгү-ле амылыгларга Улуг Энерелдиг болган ужурундан төрүттүнүп келген оглун өлүрүп каан. Ынчалдыр ол кижилерниң камгалакчызы, шулбустарның чагырыкчызы апарган.
Дөзү
- Ульяна Бичелдей. «Шагаага белеткенириниң, Шагааны байырлаарының ёзу-чурумунга болгаш сагыыр чаңчылдарынга хамаарыштыр сүмелер», солун «Шын», № 15 (18135), 2012 чылдың февраль 14.
- Геше Лобсаң Тхүптен Башкы. Будда Бурганга сүзүглеп тейлээри аза хилинчек-човулаңдан адырлырының аргалары. Тываның Ю.Ш. Күнзегеш аттыг ном үндүрер чери. Кызыл — 2007ч.
- ↑ Геше Лобсаң Тхүптен Башкы. Будда Бурганга сүзүглеп тейлээри аза хилинчек-човулаңдан адырлырының аргалары. Тываның Ю.Ш. Күнзегеш аттыг ном үндүрер чери. Кызыл — 2007ч. 72 арын.