Гойя
Гойя | |
---|---|
исп. Francisco José de Goya y Lucientes | |
![]() |
ГО́ЙЯ, Гойя-и-Лусьентес (исп. Francisco José de Goya y Lucientes) Франсиско Хосе де (30.3.1746, Фуэндетодос, Арагон – 16.4.1828, Бордо) – испан чурукчу, график. Ол алдын-биле чайырлаар ус-шеверлекчиниң өг-бүлезинге төрүттүнген. Сарагоска Х. Лусана-и-Мартинеске (1760), Мадридке Ф. Байеуге (1766) ус-шеверлеп өөренип алган, сөөлгүзүнүң дуңмазынга өгленип алган. 1767(?) – 1771 чылдарда Италияга чораан. Ооң чамдык баштайгы ажылдарында – Нуэстра-Сеньора-дель-Пилар хүрээзинде (1771-1772 ч.) Сарагоста база алтарь чуруктарында – Дж. Б. Тьеполонуң салдарын көрүп болур. 1775 чылда Мадридче көже берген, кадынның мануфактуразының чагыын күүседип элээн 60 хире картонга ажылдарны (1776 - 1792 ч.); хөй кезээ Прадо, Мадридке), стилистика талазы-биле рококо уран-чүүлүнге чоок, чидиг чырык өңнерлиг чурук. Гойя оларда испаннарның аажы-чаңын, байырлалдарын болга хөглээшкиннерин, ажыл-ижин болгаш ус-шеверлээшкиннерин көргүскен («Зонтик», 1777; «Продавец фаян Прадо (Мадрид).
«Игра в пелоту», ийилээ 1779; «Водоноски», «Деревенская свадьба», ийилээ 1787). Хаанның (1786), оон хаан өргээзинниң (1789) чурукчузу апаргаш, Гойя дыка хөй чагыг-биле испан байларның болгаш банкирлерниң портреттерин Д. Веласкестиң чаңчылы-биле чураан.
1790-чылдарда ооң уран-чүүлү доктаай берген. Кыжын 1792–93 чылда ол аар арыг-биле аарааш, дүлей апарган, ол байдал Гойяның амыдыралын өскертипкен ооң-биле чергелештир Испанияның хөй-ниити-политиктиг байдалы баскыраан. Мадрид Академиязының Сан-Фернандо (1795–97), чурумал салбырының директору албан-дужаалындан Гойя аарыының ужурунда халажыр апарган. Ол чагыглар-биле ажылдавайн хостуг ажылдай берген. 1799 чылдан хаанның бирги чурукчузу болгаш Гойя дыка хөй портреттерни чураан. Оларның эң-не экизи кижилерниң эң бедик үнелелин илереткен портреттер; герцогиния Альбының база француз элчин Ф. Гиймарде (1798, Лувр, Париж), «Ла Тирана» (1802, Академия Сан-Фернандо, Мадрид), Исабель Кобос де Порсель (1806, Нац. галерея, Лондон), элээн каш автопортреттер (1810-чч., Прадо база о.ө.). «Маха хептиг» база «Маха чанагаш» чуруктарда (1798–1805, Прадо), аллегория темазынга «Черниң Венералары база дээрниң Венералары» деп чуруктарында, Гойя портрет чуруурда херек кырында бар модельди шыны-биле чуруп көргүскен, (герцогиня Альба). Ховар таварылгада Гойя портреттерге бодунуң хамаарылгазын кыжырымак кылдыр чамдыкта көргүзе бээр турган, ылаңгыя хаанның фамилиязынга хамаарышкан улуска («Карла IV-түң өг-бүлези», 1800, Прадо; «Аьттыг портрет Фердинанда VII», 1808, Музей Академияның Сан-Фернандо) база хаанга чоок улустарынга («Годой – Португалияның тиилекчизи», 1801, о.ө). 1798 чылда Гойя хүрээге Сан-Антонио-де-ла-Флорида Мадридте сөөлгү чүдүлгеге хамаарышкан чурукту кылган.
Демдеглелдер
- ↑ 1 2 Bernard M. O. y. Galería biográfica de artistas españoles del siglo XI (исп.) — Madrid: 1868. — Vol. 1. — P. 311.
- ↑ Francisco José de Goya y Lucientes (англ.) — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 1 2 Encyclopædia Britannica (англ.)
- ↑ Bernard M. O. y. Galería biográfica de artistas españoles del siglo XI (исп.) — Madrid: 1868. — Vol. 1. — P. 314.
- ↑ Francisco Goya // Encyclopædia Britannica (англ.)
- ↑ 1 2 3 4 5 6 RKDartists (нидерл.)
- ↑ 1 2 3 https://www.theartstory.org/artist/goya-francisco/
Библиография
- Орус дылда
- Батикль Ж. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : Астрель, АСТ, 2006. - Левина И. М. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — Л. — М., 1958. - Мытарева, К. В. Франсиско Гойя // Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — 3-е изд. — Л. : Аврора, 1971. — С. 90—96. — 316 с. - Прокофьев В. Н. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М., 1970. - Прокофьев В. Н. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : Искусство, 1986. — 216, [142] с. — (Из истории мирового искусства). — 25 000 экз. - Прокофьев В. Н. «Королевские портреты» Гойи 1799—1801 гг. // Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : Наука, 1977. — 256 с. - Прокофьев В. Н. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}} // Ошибка: не задан параметр|издание
в шаблоне {{публикация}}. — 1978. — № 9. - Прокофьев В. Н. «Махи» Гойи или «Венера-цыганка» // Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : Наука, 1978. — 278 с. - Прокофьев В. Н. Гойя. Росписи церкви Сан Антонио де ла Флорида // Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М., 1979. - Сомов А. И. Гойя-и-Луциентес, Франциско // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1893. — Т. IX.
- Фейхтвангер Л. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : ЭКСМО-пресс, 2001. - Шнайдер М. Ошибка: не задан параметр
|заглавие
в шаблоне {{публикация}}. — М. : Искусство, 1988. — («Жизнь в искусстве»).
- Даштыкы дылдарда
- Cardera, Valentin. Biografia de D.Francisco Goya, pintor. El Artista, 2 1835
- El Libro de Los. CAPRICHOS. Francisco de Goya. Мадрид. 1999. ISBN 84-87317-82-0
- Mayer A., Francisco de Goya, Munch., 1923;
- Klingender F. D., Goya in the democratic tradition, L., 1948, 2 ed., N. Y., 1968;
- Sanchez Canton F. J., Vida у obras de Goya, Madrid, 1951;
- Holland V., Goya. A pictorial biography, L., 1961;
- Harris Т., Goya. Engravings and litographs, v. 1—2, Oxf., 1964:
- Wyndham Lewis D. B., The world of Goya. L., 1968:
- Gudiol J., Goya, L. — N. Y., 1969;
- Goya. Konigliche Gemaldegalerie «Mauritshuis». Katalog, Haag, 1970 (библ.).
Шөлүглер
- Творчество Франциско Гойя — О художнике, о его драматическом жизненном пути и небывалом по форме творчестве.
- Francisco de Goya — Zoomable Paintings
- Francisco de Goya’s Paintings
- Картины Гойя
- О выставке «Сны разума». Франсиско Гойя и Сальвадор Дали
- Франсиско Гойя (1746—1828) ОФОРТЫ ИЗ СЕРИИ «БЕДСТВИЯ ВОЙНЫ»
- Майык:Из БСЭ
- Гойя-и-Лусьентес. Картинная галерея. Биография.
- Офорты Сальвадора Дали: переработанные иллюстрации «Капричос» Гойи