Доржу Моңгуш Кежеге оглу
| Доржу Моңгуш Кежеге оглу | |
|---|---|
| тыв. Доржу Моңгуш Кежеге оглу | |
 | |
| Төрүттүнгенде ады | Моңгуш Кежеге оглу Доржу |
| Төрүттүнген ай-хүнү | 23 февраль 1918 |
| Төрүттүнген чери | Калбак-Хараган, Суг-Аксы сумузу, Сүт-Хөл |
Доржу Моңгуш Кежеге оглу (төрүттүнгенде ады — Моңгуш Кежеге оглу Доржу, Ада-чурттуң Улуг дайынының киржикчизи, гвардияның улуг лейтенантызы, тыва эки турачы эскадроннуң 4-кү взводунуң командылакчызы, ТАР-ның ордениниң, Ада-чурттуң Улуг дайынынының ордениниң I-ги база II-ги чадазының орденнериниң эдилекчизи[1].
Допчу намдары
Моңгуш Доржу 1918 чылдың февральдың 23-те[2] Урянхай крайның Даа кожуунунуң Суг-Аксы сумузунуң Калбак-Хараган деп черге төрүттүнген.
1938 чылдан тура Тыва Арат Революстуг Шеригге шериг албанын эрттирген. Биче командылакчылар шериг школазын дооскан, Аъттыг шериг полугунуң взводун командылап турган.
1941 чылда Москва облазының Ковровка офицерлер школазын дооскан.
1943 чылда Кызыл Шеригниң дайынчыларынга 3 эшелон белектерни чедирип чораан Тыва арат Рсепубликаның төлээлериниң бирээзи.
Ада-чурттуң улуг дайынынга киржилдези
Тыва Арат Революстуг Намның Төп комитединиң секретариадының 1943 чылдың август 25-тен шиитпири-биле 1-ги тыва эки турачы отрядтың 4-кү взводунуң командылакчызы кылдыр томуйлаткан.
Тыва Арат Республикадан тыва эки турачылар отряды Барыын фронтунуң 6-гы аъттыг корпузунуң Морозов аттыг 8-ки гвардейжи аъттыг Ровно дивизиязының 31-ги гвардейжи аъттыг полкунуң составынче 4-кү эскадрон кылдыр кирген. Ооң составында 1000 километр орук чок черге 45 хонук дургузунда агаар-бойдус талазы-биле кончуг берге байдалдарда чоруп келген. Марш үезинде тывалар кижи-даа, аът-даа талазы-биле чидириг чок турган. Тыва чылгычылар походка шыдамык чоруун көргүскеннер.
1944 чылдың январьның 29-та 4-кү эскадроннуң тыва аъттыг шериглери Украин ССР-ниң Ровно облазының Деражно суур дээш тулчуушкуннарга баштай киришкен болгаш халдаашкынга төлептиг үлегер-чижекни көргүскен. Ровно, Дубно дээш өске-даа украин чурттакчылыг черлерни хостаарынга взводун билдилиг командылап киришкен.
Дайын соонда
Дайындан 1944 чылдың күзүнүнде эглип келгеш, 1944–1946 чылдарда Кызылга каттышкан аъттыг полктуң взвод командири кылдыр ажылдап турган.
1946 чылдан СЭКП-тиң Таңдыда райкомунуң инструктору, суур чөвүлелиниң даргазы, арга-арыг ажыл-агыйының өртке удур ажылдар инспектору, тракторист, бригадир кылдыр ажылдап чораан.
Коммунистиг намның Чөвүлелиниң дээди школазын дооскан. Сөөлгү чылдарында Чадаананың шериг комисариадынга ажылдап турган. 4 ажы-төлдүг.
1978 чылдың февраль 23-те чок болган[3].
Сактыышкын
Сүт-Хөл кожууннуң Суг-Аксы суурунда ооң чурттап турган кудумчузун 1990 чылда ооң ады-биле адаан.
Шаңнал-макталдары
- Ада-чурттуң Улуг дайынынының ордениниң I-ги чадазының ордени (1944).
- Тыва Арат Республиканың ордени (1944).
Дөзү
- Сундуй М. Б. Эки турачы аъттыг эскадрон. Кызыл: Тываның ном үндурер чери, 1989.
- Доржу Монгуш Кежеге оглу / Урянхайско-тувинская энциклопедия. II том (Л-Я). Под общей ред. Шойгу С.К., отв. ред. Бичелдей К.А. Кызыл: "Мир тувинцев", 2021. С. 318.
- Орлан-оол Монгуш. Кежеге оглу. //Газета «Сүт-Хөл». - №11. – Ноябрь, 2011.
Демдеглелдер
- ↑ База ветеранов: Монгуш Доржу Кежегелигович
- ↑ Доржу Монгуш Кежеге оглу / Урянхайско-тувинская энциклопедия. II том (Л-Я). Под общей ред. Шойгу С.К., отв. ред. Бичелдей К.А. Кызыл: "Мир тувинцев", 2021. С. 318.
- ↑ Доржу Монгуш Кежеге оглу / Урянхайско-тувинская энциклопедия. II том (Л-Я). Под общей ред. Шойгу С.К., отв. ред. Бичелдей К.А. Кызыл: "Мир тувинцев", 2021. С. 318.