Январьның 29
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2025 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Январьның 29 — григориан календарьда чылдың 29 дугаар хүнү . Чылдың төнчүзүнге чедир 336 хонук арткан (саарзык чылдарда 337 хонук арткан).
Байырлалдар болгаш сактыышкын хүннери
Аңгылал:Январьның 29 байырлалдар деп аңгылалды база көр
Делегей чергелиг
Аңгы-аңгы чоннарның
Россия — Россияда баштайгы ажыдыкчы хүнү.
Профессионалдыг
Чүдүлгеге хамааржыр
Таарымчалыг аттар
Католиктиг аттар: Валерий, Джунипер.
Православ аттар: Варсонофий, Галатиан, Дамаскин, Данакт, Еврет, Елевсипп, Иван, Иовилла, Леонилла (Неонилла), Максим, Мелевсипп, Неон, Памва, Пётр, Ромил, Спевсипп, Турвон.
Болуушкуннар
XIX чүс чылга чедир
- 1616 чыл — голланд далай эжиндирикчилери Я. Лемер биле В. Схаутен Чөөн Американың кыдыкы чөөн точказын ажыткан — Горн шенек(мыс).
- 1635 чыл — кардинал Ришельё Француз академияны үндезилээн.
XIX-ку чүс чыл
- 1804 чыл — Чөөн Европаның эрги университеттериниң бирээзи В. Н. Каразин аттыг Харьков национал университеди ажыттынган.
- 1833 чыл — Санкт-Петербургка Россияның бирги хоорай почтазы тургустунган.
- 1856 чыл — Великобританияның кадын-хааны Виктория «Викторияның крестизи» деп дээди шериг шаңналын үндезилээн.
- 1886 чыл — делегейде бир дугаар бензинниг автомобильдиң төрүтүнген хүнү (Карл Бенц бензин биле ажылдаар бир дугаар чүък дажыыр херекселдиң 37435 дугаарлыг патентизин алган).
- 1896 чыл — американ физик Э. Груббе ракты эмнээр дээш, бир дугаар радиоактивтиг херелдениишкинни ажыглаан.
XX-ги чүс чыл
- 1919 чыл — АКШ-га спирттиг суксуннарны бүдүрерин, дажыырын, садарын хоруурунуң дугайында Конституцияның XVIII дугаар эдилгезин хүлээп алган.
- 1927 чыл — Англияга бир дугаар ванналыг өрээлдерлиг отель ажыттынган.
- 1932 чыл — ССРЭ-ге Калинин (амгы үеде Тверь) облазы тургустунган.
- 1943 чыл — Ийиги делегей дайыны: АКШ биле Японияның флодунуң аразында Реннелл ортулукка бирги тулчуушкуну болган.
- 1960 чыл — бирги кылымал бүүрек (почка) чогааттынган.
- 1964 чыл — Инсбрукка Олимпийжи оюннарга Людмила Белоусова биле Олег Протопопов тиилээш, ССРЭ-ниң төөгүзүнде фигурлуг чуңгулаашкынның бир дугаар олимпийжи чемпионнары болган.
- 1992 чыл — Ленин аттыг Күрүне библиотеказы Россияның күрүне библиотеказы деп чаарттынган.
- 1997 чыл — Нью-Йорктуң шүүгүзү (суд) Вячеслав Иваньковту (Япончик) 7 чыл 9 ай кара бажың хоругдалынга шииткен.
- 2000 чыл — Лас-Вегастың официантызы Синтия Джейна «Чаңгыс холдуг бандит» деп автоматка 35 миллион долларны ойнап алган. Делегейде автомат оюннарының улуг дээн ойнап алыышкыны бооп турар.
XXI-ги чүс чыл
- 2002 чыл — АКШ-ның президентизи Джордж Буш-хеймер Конгресске бодунуң кыйгырыынга «хора өзээ» деп терминни ажыглаан. Ол «өзектиң» чурттарының санынче Ирак, КНДР, Иран кирип турган.
- 2010 чыл — 5 дугаар салгалдың российжи хыдыкчы самолёду Су-57 бирги ужудуушкуну болган.
- 2023 чыл — Данияга гандболга оолдар чыындызы төөгүде бир дугаар делегейниң чемпионадын 3 катап дургаар тиилээн командазы апарган.
Төрүттүнген кижилер
Аңгылал:Январьның 29 төрүттүнген деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1752 чыл — Александр Куракин хаан (1818 чылда мөчээн), орус дипломат, вице-канцлер, Күрүне Совединиң кежигүнү.
- 1773 чыл — Карл Фридрих Христиан Моос (1839 чылда мөчээн), немец минералог, геолог; минералдарның быжыының шкалазын чогааткан.
- 1782 чыл — Даниэль Обер (1871 чылда мөчээн), француз композитор, француз «улуг» опера жанрының үндезилекчизи.
XIX-ку чүс чыл
- 1843 чыл — Уильям Мак-Кинли (1901 чылда халдаашкынның түңнелинде мөчээн), АКШ-ның 25 дугаар президентизи (1897—1901).
- 1860 чыл — Антон Павлович Чехов (1904 чылда мөчээн), новелла чогаалчызы, драматург, эмчи, орус чогаалдың классиги.
- 1868 чыл — Василий Горячкин (1935 чылда мөчээн), орус совет көдээ ажыл-агыйының машиналарының эртемдени.
- 1888 чыл — Александр Чаянов (1937 чылда боолаттырган), орус совет экономист-аграрник, литератор, көдээ ажыл-агыйының экономия Институдунуң үндезилекчизи.
- 1893 чыл — Николай Урванцев (1985 чылда мөчээн), орус совет геолог, полюстуң шинчилекчизи, Норильсктиң үндезилекчизи.
- 1895 чыл — Георгий Нерода (1983 чылда мөчээн), скульптор, РСФСР-ниң улусчу чурукчузу, ССРЭ-ниң уран чүүл академиязының кежигүнү, корреспондентизи.
XX-ги чүс чыл
- 1942 чыл — Арнальдо Тамайо Мендес, баштайгы кубин космонавт, баштайгы латиноамерикан, космостуң африкан уктуг бирги кижизи.
- 1945 чыл — Ибрагим Бубакар Кейта, (2022 чылда мөчээн) малийжи политиктиг ажылдакчы, Малиниң премьер-сайыды (1994—2000), Малиниң президентизи (2013—2020).
- 1969 чыл — Саша Обрадович, югослав, серб баскетбол ойнакчызы, тренер, делегей чемпиону, Олимпийжи оюннарның шаңнадыкчызы.
- 1970 чыл — Дмитрий Маликов, совет, российжи ыраажы, композитор, пианино ойнакчызы, актёр, телевидение эрттирикчизи, РФ-ның улусчу артизи.
- 1982 чыл — Адам ван Куверден, канад, байдарка хемениң эжикчизи, олимпийжи чемпион (2004), Канаданың Палата общиназының депутады.
- 1985 чыл — Марк Газоль, испан баскетбол ойнакчызы, Национал баскетбол каттыжылгазының чемпиону, делегейниң ийи дакпыр чемпиону.
XXI-и чүс чыл
Чок болганнар
Аңгылал:Январьның 29 мөчээн деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1722 чыл — Карл Густав Реншёльд (1651 чылда төрүттүнген), швед фельдмаршал, Соңгу чүктүң дайынының киржикчизи.
XIX-ку чүс чыл
- 1820 чыл — Георг III Ганноверский (1738 чылда төрүттүнген), Великобританияның хааны (1760—1820).
- 1876 чыл — Пётр Багратион хаан(1818 чылда төрүттүнген), российжи шериг болгаш күрүне ажылдакчызы.
- 1888 чыл — Эдвард Лир (1812 чылда төрүттүнген), англи чурукчу, «Книги бессмыслиц» деп номнуң автору, лимерик деп жанрның нептередикчизи.
XX-ги чүс чыл
- 1943 чыл — Владимир Коковцев граф (1853 чылда төрүттүнген), Россия империязының Сайыттар Чөвүлелиниң даргазы (1911—1914).
- 1945 чыл — Густав Флатов (1875 чылда төрүттүнген), немец гимнаст, бирги Олимпиаданың чемпиону (1896).
- 1946 чыл — Гарри Гопкинс (1890 чылда төрүттүнген), американ күрүне ажылдакчызы, Рузвельт президентиниң чоок чөвүлекчизи.
- 1969 чыл — Аллен Даллес (1893 чылда төрүттүнген), американ күрүне ажылдакчызы, Төп хайгыыл эргелелиниң үндезилекчилериниң бирээзи база удуртукчузу (1953—1961).
- 1994 чыл — Евгений Леонов (1926 чылда төрүттүнген), театр болгаш кино актёру, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- 1998 чыл — Станислав Курилов (1936 чылда төрүттүнген), совет, канад, израильжи совет круиз лайнерден эштип дургунаан океанограф.
XXI-ги чүс чыл
- 2003 чыл — Наталия Дудинская (1912 чылда төрүттүнген), балерина, педагог, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- 2010 чыл — Евгений Агранович (1918 чылда төрүттүнген), совет, российжи кино драматургу, сценарий бижикчизи, шүлүкчү, проза бижикчизи, бард.
Онзагай демдеглелдер
Бөгүн соок хүн — изиг чайның медээчизи.