Ноябрь
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2024 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ноябрь (юлиан болгаш григориан календарьлар аайы-биле чылдың он бир дугаар айы, бурунгу рим календарь аайы-биле чылдың 9 дугаар айы. Чылдың 30 хонуктуг дөрт айының бирээзи. Ортумаа-биле ол бөмбүрзектиң Соңгу чартыында күстүң адак айы, а Мурнуу чартыында частың адак айы болуп турар.
Праславяннар ноябрьны *листопадъ деп адап турган (белор. листопад; укр. листопад; чех. листопад; {{lang-pl |листопад} }), чүге дизе ол үеде бүрү дүжер үе кээр турган[1][2]. Ынчалза-даа ноябрьда бүрү дүжүп турары славяннарның чурттап турар чылыг девискээрлеринге (Төп, Мурнуу болгаш Мурнуу-Чөөн Европа) онзагай; Россияда, соок агаар-бойдустуг черде, ыяштарның хөй кезии октябрь төнчүзүнде бүрү шагда дуже берген боор.
Бойдуста болуушкуннар
Төп Россияда ноябрьда ортумак температура 0 °C хире. Бо дээрге күстен кышче шилчип турар ай-дыр, ол элээн соой бээр болгаш соок үеде хүрээлелдиң болгаш дириг амытаннарның сөөлгү эде тургузуу-биле онзаланып турар. Айның ортаа үезинде хүнде агаарның ортумак температуразы терс апаар, ол дээрге агаар-бойдустуң кыштың эгези-дир. Ноябрьда чаъс-чайык хар хевирлиг чаап турар, ай төнчүзүнде доктаамал харлыг шывыг тургустунуп кээр.
Байырлалдар
Делегей чергелиг
- Делегей чергелиг веган хүнү
- ноябрьның бирги субботазы - Бүгү-делегейниң эр улус хүнү.
- КВН хүнү.
- Делегей чергелиг бухгалтер болгаш ревизор хүнү.
- Бүгү делегейниң студентилер хүнү
- Бүгү-делегейниң эр улус хүнү.
- ноябрьның үшкү четверги - Делегей чергелиг философия хүнү.
- ноябрьның үшкү воскресеньези - Бүгү-делегейниң орук шимчээшкининиң кем-херек үүлгедикчилериниң тураскаал хүнү.
Россияда
- Суд приставының хүнү.
- Национал чаңгыс демниг чоруктуң хүнү (2005 чылдан бээр демдеглеп турар)
- Эп-найырал болгаш эптежилге хүнү (1996 чылдан 2004 чылга чедир демдеглеп турган) (1992 чылдан 1994 чылга чедир "Улуг Октябрь социалистиг революциязының юбилейи" деп адап турган, 1995 чылда ону «Улуг Октябрь социалистиг революциязының (1941 чылда) чээрби дөрт чыл оюнга тураскаадып Москваның Кызыл шөлүнге шериг парадының хүнү» деп адаан.)
- Россия Федерациязының иштики херектер эргелелиниң хүнү.
- Бүгү-российжи шериг албанының хүнү.
- Отец Фростуң төрүттүнген хүнү.
- Ракета күштери болгаш артиллерия хүнү.
- Ноябрьның 20 — Транспорт ажылдакчыларының хүнү[3]
- Россия Федерациязының үндүрүг албан черлериниң хүнү.
- Бухгалтер хүнү.
- Психолог хүнү.
- Ноябрьның сөөлгү улуг-хүнү — Иелер хүнү.
- Далай шерииниң хүнү
- Үнелекчи хүнү.
Национал байырлалдар
- Ноябрьның 1 — Тыва дыл хүнү
- Бүгү Ыдыктыглар хүнү католиктерге хамааржыр.
- Ноябрьның 3 — Мальдив Республиканың «Тиилелге хүнү» деп албан езузунуң байырлалы.
- Гай Фокс хүнү.
- Конституция хүнү.
- Азербайджан Республиканың күрүне тугунуң хүнү.
- Польшаның Национал хамаарышпас хүнү.
- ЛахплесисАда-чурт камгалакчызының хүнү кылдыр
- Азербайджан Республиканың Конституция хүнү.
- Национал дирлиишкин хүнү.
- 18 Ноябрьның — Латвия Республиканың хамаарышпас хүнү
- Таджикистанның күрүне тугунуң хүнү.
- Ноябрьның 4-кү четверги — АКШ-да Өөрүп четтириишкин хүнү
Демдеглелдер
- Майык:Ref-pl
- ↑ Šaur V. Které názvy měsíců jsou již praslovanské? (pl) // Dzieje Słowian w świetle leksyki. — 2002. — S. 184.
- ↑ Россияның Транспорт яамызының дужаалы Федерация 08/10/2020 чылда No 300 «Профессионал байырлалды тургузарының дугайында - Транспорт ажылдакчыларының хүнү» (чедимчок шөлүг — төөгү).
Шөлүлгелер
- Ноябрь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Календарь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. Статья Витковского В. В.