Самагалдай
Самагалдай — Тыва Республикада Тес-Хем кожууннуң төвү. Чонунуң саны 3.5 муң хире кижи. Самагалдай — Тываның бир дугаар төвү болгаш Тывада эң-не бир дугаар туттунган суур.
Турар чери
Самагалдай М-54 «Енисей» деп оруктуң Кызылдан мурнуу чүъкче чоруурга 164 км.
Кыска төөгүзү
Самагалдай бир дугаар Тываның баштыңнары Амбын-Нояннарнын өргээзи турган чер. XVIII вектен эгелээш Тываның шажын-чүдүлгезиниң төвү турган болгаш Тываның Камбы-Ламазының хүрээзи база ында турган. 1921 чылга чедир Тываның аңаа амбын-ноянның таңмазы турган. Самагалдайдан ырак эвесте «Теве-Хая» деп хая даш бар, кайы-даа талазындан көөрге чүък чүдүрүп алган тевеге дөмей. Амгы үеде Самагалдай Тываның Тес-Хем кожуунунуң төвү.
Чурттакчы чонунуң саны
1959ч. — 1542 кижи
1970ч. — 2078 кижи
1979ч. — 2712 кижи
1989ч. — 3648 кижи
2002ч. — 3507 кижи
Соталыг телефон операторлары
Самагалдайда 3 оператор ажылдап турар — Билайн, МТС болгаш Мегафон.
Материалды алган дөзү
- «Тыва дугайында 99 айтырыгга харыы».
- Орус дылда РУВИКИ