Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылын байырлаары
| Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылын байырлаары | |
|---|---|
 | |
| Ай-хүнү | 2024 - 2025 чылдар |
| Болур чери |
 Россия |
| Сайт | may9.ru |
Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылын байырлаары — Россияга болгаш Даштыкы чурттарга болуп эртип турар Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюнга тураскааткан улуг программалыг хемчег. 2024—2025 чылдарда 170 ажыг хемчеглер эрттирери көрдүнген [1].
Организастыг хемчеглер
Россияның Президентизи Владимир Путин 2023 чылдың июль 31-де Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюнга белеткел болгаш демдеглээриниң дугайында чарлыкка атты салган. Чазакка Тиилелгениң оргкомитеди-биле кады чугула тулчуушкуннарны демдеглээр хемчеглерни, ол ышкаш даштыкы күрүнелерниң баштыңнарының киржилгези-биле хемчеглерни белеткээр болгаш эрттирер планны ажылдап кылгаш, бадылаар даалганы салган. Россияның Даштыкы херектер яамызынга байырлалды эрттиреринге политиктиг болгаш дипломатчы дузаны көргүзерин дааскан, а федералдыг болгаш регион органнарынга белеткелге киржип, хоочуннарга дузаны көргүзерин база тус черниң эрге-чагырга органнарынга шериг орнукшудулга черлерин аштап-арыглаарынга дузалажырын дааскан.[2].
Тиилелгениң 80 чыл оюнга байырлалды белеткээр болгаш эрттирер талазы-биле Оргкомитетти тургузарының дугайында Чарлыкка Президент 2023 чылдың август айда атты салган[3].
Россияның чазаа 2024 чылдың май 18-те Тиилелгениң 80 чыл юбилейин белеткээр болгаш демдеглээр талазы-биле ажыл-чорудулганың планын бадылаан[4].
2024 чылдың ноябрь 19-та Москваның Тиилелге музейинге артист болгаш хөй-ниити ажылдакчызы Владимир Машков Тиилелгениң 80 чыл оюнга албан езузунуң логотипин бараалгаткан. «1942 чылдың ноябрь 19-та, 82 чыл бурунгаар, эртенгиниң чеди шакта, артиллерия аткылары болгаш Катюша ракеталарының залптары-биле Кызыл Армия «Уран» деп операцияны эгелээн (1942–1943). Ол операция Сталинград тулчуушкунунда немец шериглерниң чылча шаптырарының эгезин демдеглээн, ол Ада-чурттуң Улуг дайынының өскерлиишкин үези болган» - деп, Машков таныштырылга үезинде сактып чугаалаан[5]. Логотипте Евгений Вучетичтиң «Төрээн чурт кыйгырып тур!» деп скульптуразы бар, ол «Сталинград тулчуушкунунунуң маадырларынга» деп Волгоградта Мамаев курган деп тураскаалдыг бөлүктуң төп тураскаалы болур[6].
2025 чылдың январьда Тиилелгениң 80 чылының бүдүүзүнде Ада-чурттуң Улуг дайынының дайынчыларынга, ол ышкаш ТШО зоназында Россияның Чепсектиг Күштериниң албан-дужаалдыг кижилеринге тураскаадып, Якутск хоорайны мөңгүн скульптуралар-биле каастаан[7].
Программазы
Тиилелгениң 80 чыл оюнга белеткел болгаш ону демдеглээр кол хемчеглерниң планында 171 хемчеглер кирген. Оларның аразында чаңчылчаан бүгү-российжи хемчеглер:
- «Сактыышкын чулазы»,
- «Георгий лентажыгажы»,
- «Тиилелгениң Номчулгалары»,
- «Тиилелге шупту кижилерге чаңгыс»,
- «Эмнелге полугу»,
- «Сактыышкын поездизи».
Оон аңгыда концерттер, театр көргүзүглери болгаш өске-даа хемчеглер болур.
Хемчеглер бүдүн Россияда эртип турар[8].
Хемчеглерниң белеткелинге болгаш эрттиреринге волонтер болгаш хоочун организациялар киржип турар: «Тиилелгениң эки турачылары», «Аныяктар херектериниң талазы-биле федералдыг агентилели», «Биргилерниң шимчээшкини», «Россияның билиглер ниитилели», «Биргилер» болгаш оон-даа өске. Олар бүдүн 2025 чылдың дургузунда бичии уругларга болгаш аныяктарга өөредиглиг хемчеглерни болгаш хемчеглерни организастаар.[9].
Даштыкыдан аалчылар
— Словакияның чазааның даргазы Роберт Фико 2024 чылдың ноябрь 27-де Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюнга Владимир Путинниң албан ёзузу-биле чалалгазын хүлээп алганын дыңнаткан[10].
— Сербияның президентизи Александр Вучич[11].
— Индонезияның президентизи Прабово Субианто Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюн демдеглеп, Москваже келир чалалганы алган[12].
— Бразидияның президентизи Луис Инасиу Лула да Силва Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылын демдеглээри-биле Владимир Путинниң Россия Федерациязынче чалалгазын алган болгаш чедип кээрин бадыткаан[13].
Даштыкыга демдеглээри
Тиилелгениң 80 чыл оюн Хамаарышпас күрүнелер каттыжыышкынының хөй чурттарында делгем демдеглээри планнаттынган. Россияның Президентизи 2023 чылдың декабрьда СНГ-ниң Чазак Баштыңнарының Чөвүлелиниң хуралының киржикчилеринге видео-харылзаа-биле чугаалаан: «Россия бистиң ниити эрткен төөгүвүс дугайында сактыышкынны кадагалап арттырар айтырыглар талазы-биле эң сырый кады ажылдажылганы уламчылаар, төөгүнү мегелеп үндүрер оралдажыышкыннар-биле база нацизмни алдаржыдар сорулгалыг шимчээшкиннер-биле демисежип турар[14].
Россияның чазааның даргазы Михаил Мишустинниң демдеглээни-биле алырга, «Өлүм чок полк» деп делегей чергелиг шимчээшкинниң иштинге эрттирип турар акциялар болгаш марштар онза ужур-уткалыг турар ужурлуг[15].
Юбилейлиг чылда шериг орнукшудулга черлерин экижидери планнаттынган, ооң иштинде даштыкы чурттарда[16].
Россотрудничество деп компания Тиилелгениң 80 чылынга тураскааткан 200 хире хемчеглерни делегейниң аңгы-аңгы чурттарында, ооң иштинде Россия-биле найырал чок чурттарга белеткээн. Чаңгыс чер-чурттугларның салым-чолунга онза кичээнгей салдынган, ынчангаш болуушкуннарның сериязын «Кижилер болгаш салым-чол» деп адаан, ооң иштинде Ийиги делегей дайынының үезинде удурланыышкын шимчээшкини[17].
Тиилелгениң 80 чылынга юбилейлиг демдектер
Россияның президентизиниң чарлыы-биле «1941-1945 чылдарда Ада-чурттуң Улуг дайынынга тиилелгениң 80 чылы» деп юбилейлиг медальды үндезилеп тургускан.
Ийиги делегей дайынының киржикчилеринге төлевирлер
2025 чылдың январь 15-те «Тиилелгениң» оргкомитединиң хуралының үезинде Россияның Президентизи Владимир Путин шупту Ада-чурттуң Улуг дайынының хоочуннарынга, оларның дулгуяк кадайларынга болгаш концлагерьлерниң назы четпээн хоругдаттырганнарынга 80-80 муң акшаларны чаңгыс удаа төлээрин дааскан. Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылынга тураскаадып, тылдың ишчилери, бүзээлеп алган Ленинградтың чурттакчылары, концлагерьде хоругдаттырганнар, камгалал тудугларының тудугжулары база ПВО объектилеринге, далай болгаш авиабазаларга ажылдап чораан кижилер 55 муң рубльди бээрин дааскан[18].
2025 чылдың апрель 28-те Россияның президентизи Владимир Путин Тиилелгениң 80 чыл ою-биле тайбың керээзин чарлаан. Россияның шерии дайынчы хөделиишкиннерни май 7 биле май 8 аразының Москва шагы-биле 00:00 тура май 10 биле май 11 аразының Москва шагы-биле 00:00 чедир соксадыр[19].
Демдеглелдер
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов (ru). government.ru (2024-05-18).
- ↑ Путин подписал указ о создании оргкомитета по подготовке празднования 80-летия Победы (2023-08-09). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.08.2023 № 602 ∙ Официальное опубликование правовых актов (ru). publication.pravo.gov.ru (2023-08-09).
- ↑ Распоряжение от 17 мая 2024 г. № 1174-р. Правительство России (17 05 2024).
- ↑ В Музее Победы представили логотип 80-летия Победы | Победа РФ | Новость от 19.11.2024 (2024-11-19). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Богдан Герцен. В "Музее Победы" представили логотип празднования 80-летия победы в Великой Отечественной войне (2024-11-19). Хынаан 20 ноябрьның 2024.
- ↑ Ледовые скульптуры, посвященные 80-летию Победы (ru). AiF (17.01.2025).
- ↑ 80-летие Победы отметят масштабно | Победа РФ | Новость от 19.11.2024 (2024-11-19). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Мероприятия к 80-летию Победы стартуют уже с января | Победа РФ | Новость от 19.11.2024 (2024-11-19). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Фицо принял приглашение Путина посетить празднование 9 Мая (27.11.2024). Хынаан 27 ноябрьның 2024.
- ↑ Фицо считает личным долгом посетить Москву в День Победы (12.12.2024). Хынаан 12 декабрьның 2024.
- ↑ При полном параде: президента Индонезии пригласили на 80-летие Победы 9 мая (2024-12-28). Хынаан 13 январьның 2025.
- ↑ Путин пригласил Лулу да Силву на празднование 80-летия Победы (27.01.2025). Хынаан 27 январьның 2025.
- ↑ Россия продолжит борьбу с фальсификацией истории | Победа РФ | Новость от 18.12.2023 (2023-12-18). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Победу над нацизмом отметят с размахом | Победа РФ | Новость от 19.12.2023 (2023-12-19). Хынаан 19 ноябрьның 2024.
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов (ru). government.ru (2024-05-08).
- ↑ Россотрудничество проведет около 200 мероприятий к 80-летию Победы в разных странах (2025-01-29). Хынаан 29 январьның 2025.
- ↑ Ветераны Великой Отечественной войны получат по 80 тыс. рублей | Эксперт (ru). Эксперт.
- ↑ Путин объявил перемирие в дни 80-летия Победы (2025-04-28). Хынаан 28 апрельдиң 2025.