Февральдың 3
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2025 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Февральдың 3 — григориан календарьда чылдың 34 дугаар хүнү . Чылдың төнчүзүнге чедир 331 хонук арткан (саарзык чылдарда 332 хонук арткан).
Байырлалдар болгаш сактыышкын хүннери
Бо хүннүң байырлалдары деп аңгылалды база көр
— Коммунистиг партияның үндезилеттинген хүнү.
— Маадырлар хүнү.
— Дөрт капелланның хүнү.
— Ветераннар хүнү.
— Сэцубун.
Таарымчалыг аттар
- Католик аттар: Берлинда, Блейз, Гаделин, Келс, Маргарита, Нон, Оскар
- Православ аттар: Агнесса, Акила, Анастасий, Анна, Валерьян, Евгений, Иван, Илья, Кандид, Максим, Неофит, Тимофей, Феодосий
Болуушкуннар
XIX чүс чылга чедир
- 1488 чыл — Бартоломеу Диаш Африканың Буянныг Идегел деп шенээнге (мыс) четкен.
- 1565 чыл — Москваның хааны Иван Грозный опричнинаны үндезилээн.
- 1783 чыл — АКШ-ның тускайлаң чоруу дээш дайын эгелээн: Испания АКШ-ның тускайлаң чоруун хүлээп алган.
XIX-ку чүс чыл
- 1826 чыл — Александр Грибоедов декабристерниң тура халыышкынынынга киржилгелиг дээш каразыттырып, хоругдаткан.
- 1830 чыл — Европаның үш улуг күрүнези — Россияның империязы, Великобритания, Франция — Лондоннуң протоколунга ат салган, Осман империяга Греция хамаарылга чок деп хүлээп алган.
- 1867 чыл — Муцухито Японияның императору апарган (император Мэйдзи).
XX-ги чүс чыл
- 1910 чыл — В. К. Арсеньевтиң Сихотэ-Алиньниң экспедициялары деп адаар үш дугаар эң улуг юбилейлиг экспедициязы төнген (1908—1910).
- 1920 чыл — РСФСР-га Күрүнениң үнелиг чүүлдер шыгжаар чери тургустунган.
- 1925 чыл — СССР-ниң Улуг театры А. П. Бородинниң «Игорь ноян» деп операзын радиога дамчыткан.Оон эгелээш, Москваның театрларының шиилериниң доктаамал дамчыдылгазы болуп турар апарган.
- 1966 чыл — январь 31-де салдынган АМС «Луна-9» делегейде бир дугаар Океан Бурь девискээринге Ай кырынга хонгаш, айның баштайгы чурук панорамазын дамчыткан.
- 1972 чыл — Саппорога XI-ги кышкы Олимпийжи оюннар ажыттынган.
- 1991 чыл — Итальян коммунистиг партия ажылын соксаан.
- 1994 чыл
- Польшага Nysa маркалыг автомобильдер бүдүрерин соксаан.
- Российжи космонафт Сергей Крикалёв космиктиг ужудуушкун STS-60-га даянып,американ космиктиг корабль «Дискавери»-биле бирги ужудуушкунну кылган.
- Россия биле Грузияның аразынга найыралдың, эки кожалажырының болгаш кады ажылдажылганың Керээзинге ат салдынган.
XXI-ги чүс чыл
- 2005 чыл — Памир дагга афган самолёт «Boeing 737»-биле катастрофа болган.
- 2008 чыл — Сербияның президентизи Борис Тадич президент соңгулдазының ийи дугаар турунга тиилээн.
- 2010
- Грецияның президентизи Каролос Папульяс ийиги президентилээр хуусаазында парламентче соңгуткан.
- Сергей Фурсенко Россияның футбол эвилелин удуртуп эгелээн.
- 2014 чыл — Москваның 263 дугаарлыг школазынга боолаашкын болган. 10-гу класстың өөреникчизи башкы биле ийи шагдааны адып каапкан. Россияга боолаашкынның баштайгы болуушкуну.
Төрүттүнген кижилер
Бо хүнде төрүттүнген кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1338 чыл — Жанна де Бурбон (1378 чылда мөчээн), Францияның Карл V Мерген угаанныгның кадайы.
- 1775 чыл — Луи-Франсуа Лежен (1848 чылда мөчээн), француз уран чурукчу,генерал, Наполеон дайынының киржикчизи, Тулузаның мэри.
- 1777 чыл — Джон Чейн (1836 чылда мөчээн), британ шериг эмчизи, ооң ады-биле «Чейна — Стоксаның тыныжы» деп симптом адаттынган.
XIX-ку чүс чыл
- 1805 чыл — Отто Теодор фон Мантейфель (1882 чылда мөчээн), прусс күрүне аңылдакчызы, сайыт-президент (1850—1858), Париж конгресстиң (1856 ч.) киржикчизи.
- 1821 чыл — Элизабет Блэкуэлл (1910 чылда мөчээн), АКЩ-тың дээди эмчи эртеми чедип алган бир дугаар херээжени.
- 1854 чыл — Сергей Корсаков (1900 чылда мөчээн), орус психиатр, Москвада психиатрия школазының тургузукчузу.
- 1874 чыл — Гуго Ялава (1950 чылда мөчээн), фин, российжи революционер, 1917 чылдың октябрьда В. И. Ленинни Петроградче чедирген паровоз чолаачызы.
- 1884 чыл — Василий Агапкин (1964 чылда мөчээн), орус шеригжи дирижёр, композитор, «Прощание славянки» деп марштың атору.
XX-ги чүс чыл
- 1906 чыл — Валентина Токарская (1996 чылда мөчээн), совет театр болгаш кино актрисазы, Москваның мюзик-холл болгаш Сатира театрының сылдызы, РФ-ның улусчу артизи.
- 1909 чыл
- Сергей Плотников (1990 чылда мөчээн), театр болгаш кино актёру, театр режиссёру, СССР-ниң улусчу артизи.
- Николай Шатов (1992 чылда мөчээн), бирги совет штангист, делегей рекордун эрте берген Европа чемпиону (1947).
- 1934 чыл — Александр Петров (2011 чылда мөчээн), экономика системаларының математиктиг үлегер-хевирлер школазының тургузукчузу, Россияның эртем академиязының академиги.
- 1941 чыл — Эдуард Володарский (2012 чылда мөчээн), совет, российжи кино сценарийиниң бижикчизи, драматург, прозаик.
- 1982 чыл — Вера Брежнева (төрүттүнгенде Вера Галушка), украин ыраажы, актриса, телевидение башкарыкчызы, «ВИА Гра» бөлүүнүң экст солизи.
XXI-и чүс чыл
Чок болганнар
Бо хүнде мөчээн кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1252 чыл — Святослав Всеволодович (1196 чылда төрүттүнген), Владимирниң улуг хааны, Новгородка, Суздальга, Владимирге хааннап чораан Всеволод Юрьевичтиң оглу.
- 1468 чыл — Иоганн Гутенберг (1397, 1400 чылдар аразында төрүттүнген), немец бирги парлакчы, ном парлаарының революстуг аргазының чогаадыкчызы.
XIX-ку чүс чыл
- 1849 чыл — Алексей Филомафитский (1807 чылда төрүттүнген), эмчи, орус физиологияның үндезилекчилериниң бирээзи.
- 1870 чыл — Константин Данзас (1801 чылда төрүттүнген), орус шеригниң генерал-майору, Кара хемниң чанынга болган А. С. Пушкинниң дуэлиниң секндантызы.
- 1890 чыл — Лаврентий Загоскин (1808 чылда төрүттүнген), российжи далай офицери, Орус Американың шинчилекчизи.
XX-ги чүс чыл
- 1924 чыл — Томас Вудро Вильсон (1856 чылда төрүттүнген), американ күрүне аңылдакчызы, АКШ-ның (1913—1921) 28 дугаар президентизи, Нобелев аттыг шаңналдың лауреады (1919).
- 1979 чыл — Николай Плотников (1897 чылда төрүттүнген), театр болгаш кино актеру, режиссёр, СССР-ниң улусчу артизи.
- 1994 чыл
- Анатолий Александров (1903 чылда төрүттүнген), совет физик, 1975—1986 чылдарның СССР-ниң эртем академиязының президентизи.
- Филипп Лукин (1913 чылда төрүттүнген), композитор, хор дирижёру, РСФСР-ниң улусчу артизи.
XXI-ги чүс чыл
- 2005 чыл — Зураб Жвания (1963 чылда төрүттүнген), Грузияның премьер-сайыды.
- 2011 чыл — Татьяна Шмыга (1928 чылда төрүттүнген), совет, российжи ыраажы,актриса, СССР-ниң улусчу артизи.
- 2016 чыл — Александра Завьялова (1936 чылда төрүттүнген), совет, российжи театр болгаш кино актрисазы, РФ-ның алдарлыг артизи.
- 2019 чыл — Децл (шын ады имя Кирилл Толмацкий; 1983 чылда төрүттүнген), российжи рэп күүседикчизи.