Январьның 26
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2024 чыл |
Январьның 26 — григориан календарьда чылдың 26 дугаар хүнү . Чылдың төнчүзүнге чедир 339 хонук арткан (саарзык чылдарда 340 хонук арткан).
Байырлалдар болгаш сактыышкын хүннери
Бо хүннүң байырлалдары деп аңгылалды база көр
Делегей чергелиг
Аңгы-аңгы чоннарның
Национал
Доминикан Республика — Доминикан Республиканың национал-хосталгалыг шимчээшкининиң маадыры Дуартениң төрүттүнген хүнү.
Индия — Республика хүнү.
Уганда — Хосталга хүнү.
Профессионалдыг
Узбекистан — Каайлычы хүнү.
Чүдүлгеге хамааржыр
Таарымчалыг аттар
Католиктиг аттар:Альберих, Маргарита, Паула, Тимоти, Тит.
Православ аттар: Афанасий, Елеазар, Ермил, Иринарх, Максим, Никодим, Никифор, Папирин, Пахомий, Пётр, Стратоник, Яков.
Болуушкуннар
XIX чүс чылга чедир
- 1340 чыл — Эдуард III-тү Францияның хааны деп чарлаан.
- 1525 чыл — Руська 1 дугаар карта парлаттынган — Москваның черлериниң картазы.
- 1531 чыл — Лиссабонга үрегдекчи чер шимчээшкини биле цунами болган.
- 1697 чыл — Иоганн Бернулли бодунуң чогаатканы брахистохрон дугайында бодалганың чазыглыг харыызын саналдаан. Ооң харыызынга 5 эртемденнер (Исаак Ньютон, Якоб Бернулли, Готфрид Лейбниц, Эренфрид Вальтер фон Чирнгауз, Гийом де Лопиталь) эдилгелиг харыыларны парлааннар. Ооң түңнелинде математикага вариациялыг саналга деп чаа адыр тывылган.
XIX-ку чүс чыл
- 1839 чыл — Цемес деп хем аксында Суджук бухта быжыглалынга Новороссийск деп ат тывыскан.
XX-ги чүс чыл
- 1905 чыл — Чөөн Африкага «Премьер» руднигинге 621 грамм деңзилиг «Куллинан» деп алмаз тывылган.
- 1911 чыл — Гленн Кёртисс пилоттуң суг кырынга ужар самолёдунуң бирги ужудуушкуну болган.
- 1915 чыл — АКШ-га Роки-Маунтин национал парыгы тургустунган.
- 1918 чыл — Владимир Ленин Улусчу комиссарлар совединиң хүлээп алганы Россияга эрги стиль-биле календарьның реформазын эрттирериниң дугайында декретке адын салган.
- 1924 чыл
- Советтиң 2 дугаар съездиниң Доктаалы-биле Петроградты Петербург деп эде адаан.
- Москва гарнизонунуң начальнигиниң дужаалы-биле 1 дугаар Пост —Ленинниң Мавзолейиниң хүндүлүг таңныылының постузу үндезилеттинген.
- 1934 чыл
- Берлинге Германия биле Польшаның аразынга күш ажыглавас дугайында Декларацияга ат салдынган.
- Москвага Бүгү Эвилелдиң коммунизм партиязының XVII съездизи ажыттынган.
- 1945 чыл — Ийиги делегей дайыны: американ Оди Мёрфи маадырлыг чорук кылгаш, Хүндүткел медаль-биле шаңнаткан.
- 1956 чыл — ССРЭ Финландияга Поркалл чартык ортулуун эгидип берген.
- 1972 чыл — Хинтерхермсдорф суурга авиалайнер DC-9 чазылган: стюардесса Весна Вулович 10 000 метр ажыг бедиктен парашют чок аңдарылгаш, дириг арткан.
- 1983 чыл — Lotus 1-2-3 деп электроннуг таблицалар программазы үнген.
XXI-ги чүс чыл
- 2001 чыл — Гуджаратка чер шимчээшкини болган.
- 2004 чыл — президент Хамид Карзай Афганистанның амгы үениң Конституциязынга албан ёзу-биле адын салган.
Төрүттүнген кижилер
Бо хүнде төрүттүнген кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чыл
- 1804 чыл — Эжен Сю (1857 чылда мөчээн), француз чогаалчы, литератураның кеземче сенсациялыг жанрының үндезилекчизи.
- 1849 чыл — Пётр Алексеев (1891 чылда мөчээн), российжи ажылчын революсчуларның бирээзи.
XX-ги чүс чыл
- 1905 чыл — Аркадий Первенцев (1981 чылда мөчээн), орус совет чогаалчы-прозачы, сценарий бижикчизи, драматург, журналист.
- 1905 чыл — Николае Чаушеску (1989 чылда боолаттырган), румын политик, күрүне ажылдакчызы, Румынияның президентизи (1974—1989).
- 1919 чыл — Хён Сын Джон (2020 чылда мөчээн), корей политик, Чөөн Кореяның премьер-сайыды (1992—1993).
- 1921 чыл — Акио Морита (1999 чылда мөчээн), япон бизнесмен, Sony корпорациязының үндезилекчизи.
- 1951 чыл — Аркадий Хоралов, совет, российжи композитор, ыраажы, шүлүкчү, ырылар автору.
- 1953 чыл — Лариса Луппиан, совет, российжи театр болгаш кино актрисазы, РФ-ның улусчу артизи.
- 1959 чыл — Наталья Вавилова, совет кино актрисазы.
- 1960 чыл — Леонид Парфёнов, совет, российжи журналист, телевидение эрттирикчизи, режиссёр, чогаалчы.
- 1961 чыл — Уэйн Гретцки, канад хоккей ойнакчызы, Стэнли Кубогунуң 4 дакпыр эдилекчизи, Национал хоккей эвилелиниң төөгүзүнде эки дээн бомбардир.
- 1962 чыл — Оскар Руджери, аргентин футбол ойнакчызы, делегей чемпиону (1986).
- 1965 чыл — Алексей Лысенков, российжи теле- и радио башкарыкчызы, шоумен («Сам себе режиссёр» и др.), актёр, режиссёр.
- 1976 чыл — Анна Большова, российжи театр болгаш кинонуң, дубляжтың актрисазы.
XXI-и чүс чыл
- 2002 чыл — Ян Цзюньсюань, кыдат эштикчи, олимпийжи база делегейниң чемпиону.
Чок болганнар
Бо хүнде мөчээн кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1564 чыл — Россияның шериг болгаш күрүне ажылдакчызы, хаан Пётр Иванович Шуйский өлүрткен.
XIX-ку чүс чыл
- 1823 чыл — Эдуард Дженнер (1749 чылда төрүттүнген), англи эмчи, хирург, оспага удур вакцинаның чогаадыкчызы.
- 1831 чыл — Антон Дельвиг (1798 чылда төрүттүнген), орус шүлүкчү, романстар автору, үндүрүкчү, Александр Пушкинниң эжи.
- 1891 чыл — Николаус Август Отто (1832 чылда төрүттүнген), немец, 4 тактылыг иштики кывыышкынның шимчедикчизиниң тургузукчузу.
XX-ги чүс чыл
- 1920 чыл — Владимир Каппель (1883 чылда төрүттүнген), российжи шериг начальниги, Ак армияның удуртукчузу.
- 1932 чыл — Уильям Ригли-хеймер (1861 чылда төрүттүнген), американ үлетпүр ээзи, жевачка бүдүрүлгезиниң компаниязының ээзи.
- 1942 чыл — Феликс Хаусдорф (1868 чылда төрүттүнген) бодунуң амы-тынынга четкен, немец математик, амгы үениң топологиязының (математиканың бир адыры) үндезилекчизиниң бирээзи.
- 1966 чыл — Николай Мордвинов (1901 чылда төрүттүнген), актёр, театр режиссёру, уран сөс мастери, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- 1975 чыл — Любовь Орлова (1902 чылда төрүттүнген), орус, театр болгаш кино актрисазы, самчы, ыраажы, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- 1996 чыл — Михаил Решетнёв (1924 чылда төрүттүнген), совет академик, космиктиг системалар болгаш аппараттар чогаадыкчызы.
XXI-ги чүс чыл
- 2003 чыл
- Валерий Брумель (1942 чылда төрүттүнген), совет чиик атлетчи (бедиинче шураашкын), олимпийжи чемпион (1964).
- Владимир Мулявин (1941 чылда төрүттүнген), белорусс музыкант, ырылар автору, «Песняры» деп ыры-хөгжүм ансамбльдың үндезилекчизи, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- Игорь Дмитриев (1927 чылда төрүттүнген), актёр, РСФСР-ниң улусчу артизи.
- 2019 чыл — Мишель Легран (1932 чылда төрүттүнген), француз композитор, пианино ойнакчызы, дирижёр, «Оскар», «Грэмми», «Алдын глобус» шаңналдарының эдилекчизи.
- 2020 чыл — Коби Брайант (1978 чылда төрүттүнген), американ баскетбол ойнакчызы, Национал Баскетбол Каттыжылгазының 5 дакпыр чемпиону.
Онзагай демдеглелдер
Арга дызыраар болза, соок үр болур. Арга шимээргээр болза, хар чаар, чылыыр.