Январьның 28
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2025 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Январьның 28 — григориан календарьда чылдың 28 дугаар хүнү . Чылдың төнчүзүнге чедир 337 хонук арткан (саарзык чылдарда 338 хонук арткан).
Байырлалдар болгаш сактыышкын хүннери
Аңгылал: Январьның 28 байырлалдар деп аңгылалды база көр
Делегей чергелиг
КНО — Бүгү делегейде персоналдыг медээлер камгалалының хүнү.
Аңгы-аңгы чоннарның
Армения — Армения хүнү.
Профессионалдыг
Чүдүлгеге хамааржыр
Таарымчалыг аттар
Таарымчалыг аттар
Католиктиг аттар: Фома, Юлиан.
Православ аттар: Алпсидий, Варлам, Гавриил, Герасим, Елена, Елпидий, Иван, Михаил, Павел, Пансофий, Прохор.
Болуушкуннар
XIX чүс чылга чедир
- 1724 чыл — Петр I-ниң Чарлыы-биле Петербургтуң эртем академиязы база Петербургтуң университеди тургустунган.
- 1725 чыл — Россияга «ордулар өскерилгелериниң үези» келген.
- 1762 чыл — российжи император Пётр III фельдмаршал Б. К. Минихти өршээн.
XIX-ку чүс чыл
- 1813 чыл — Джейн Остинниң «Чоргаарал болгаш шын эвес көөрү» деп романы парлаттынган.
- 1820 чыл — «Восток» биле «Мирный» деп хемелиг черни долгандыр чораан орус экспедициция Антарктиданы ажыткан.
- 1851 чыл — Чикагонуң хоорай кыдыынга Соңгу-Барыын университет үндезилеттинген.
- 1900 чыл — Лейпцигге Немец футбол эвилели тургустунган.
XX-ги чүс чыл
- 1906 чыл — Санкт-Петербургка херээженнерниң политехниктиг курстары ажыттынган — Россияда херээженнерге бир дугаар техниктиг дээди өөредилге чери.
- 1918 чыл — Эстония биле Латвия Россиядан тускайлаң чоруун чарлааннар.
- 1932 чыл — Япон-кыдат дайыны: Бирги Шанхай тулчуушкуну эгелээн.
- 1945 чыл — Ийиги делегей дайыны: совет шериглер Мемельди (Клайпеду) эжелеп алганнар.
- 1956 чыл — хаакчы Любовь Козырева Кортине-д’Ампеццога кышкы Олимпийжи оюннарга 10 км дистанцияга тиилээш, ССРЭ-ге төөгүде бир дугаар алдын медальды эккелген.
- 1985 чыл — Делиниң ядерлиг дайынга удур декларация хүлээп алганы.
- 1992 чыл — «Садыгның хостуг эргезиниң» дугайында Борис Ельцин чарлык үндүрген.
- 1999 чыл — Москвага «Мисс Содружество» деп делегейниң бир дугаар чараштар мөөрейиниң финалы болуп эрткен.
XXI-ги чүс чыл
- 2009 чыл — Кубаның баштыңы Рауль Кастро Москвага чедип келген. Ооң ССРЭ буураан соонда Россияга бир дугаар албанныг бараалгааны.
Төрүттүнген кижилер
Аңгылал:Январьның 28 төрүттүнген деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1608 чыл — Джованни Альфонсо Борелли (1679 чылда мөчээн), итальян эртемден-универсал, биомеханиканың үндезилекчизи.
- 1611 чыл — Ян Гевелий (1687 чылда мөчээн), поляк астроном, телескоптар тургузукчузу, селенографияның үндезилекчизи.
- 1767 чыл — Пётр Талызин (1801 чылда мөчээн), орус шеригниң генерал-лейтенантызы, император Павел I-ге удур сүлчээниң киржикчизи.
- 1777 чыл — князь Сергей Гагарин (1862 чылда мөчээн), орус көдээ ажыл-агыйының ажылдакчызы, шын чажыт чөвүлекчи, обер-гофмейстер.
XIX-ку чүс чыл
- 1841 чыл — Генри Мортон Стэнли (шын ады Джон Роулендс; 1904 чылда мөчээн), американ журналист, аян-чорукчу, Африканың шинчилекчизи.
- 1845 чыл — Виктор Пашутин (1901 чылда мөчээн), орус эмчи, Россияда патофизиологтуг школаның тургузукчуларының бирээзи.
- 1864 чыл — Анна Голубкина (1927 чылда мөчээн), скульптор, Россияда импрессионизмниң баштайгы салгакчыларының бирээзи.
- 1884 чыл — Огюст Пиккар (1962 чылда мөчээн), швейцар шинчээчи, физик, стратостат биле батискафтың чогаадыкчызы.
- 1892 чыл — Иван Тюленев (1978 чылда мөчээн), совет шериг начальниги, армия генералы.
- 1893 чыл — Пётр Богатырёв (1971 чылда мөчээн), совет аас чогаалчызы, этнограф, очулдурукчу.
XX-ги чүс чыл
- 1901 чыл — Николай Осипов (1945 чылда мөчээн), орус балалайка ойнакчызы, педагог, дирижёр, оркестрниң удуртукчузу, РСФСР-ниң алдарлыг артизи.
- 1938 чыл — Леонид Жаботинский (2016 чылда мөчээн), украин совет штангист, ийи дакпыр олимпийжи чемпион (1964, 1968), дөрт дакпыр делегей чемпиону, Европаның ийи дакпыр чемпиону.
- 1949 чыл — Грегг Попович, американ баскетбол тренери, Национал баскетболдуг каттыжылганың маргылдааларының рекордсмени.
- 1949 чыл — Сергей Дроздов (2012 чылда мөчээн), совет, российжи ыраажы, гитара ойнакчызы, ырылар автору, «Көк куш» деп ыры-хөгжүм ансамльдың солизи.
- 1963 чыл — Сергей Супонев (2001 чылда мөчээн), совет, российжи телевидение башкарыкчызы, Хөй-ниитиниң российжи телевидениезиниң уруглар программазының дирекциязының удуртукчузу.
- 1968 чыл — Ольга Кабо, совет, российжи театр болгаш кино актрисазы, ыраажы, РФ-ның алдарлыг артизи.
- 1972 чыл
- Елена Баранова, российжи баскетбол ойнакчызы, олимпийжи чемпион (1992), Европаның ийи дакпыр чемпиону.
- Миндаугас Карбаускис, литовчу уктуг российжи театр режиссёру, Вл. Маяковский аттыг Москваның театрының уран чүүл удуртукчузу (2011—2022).
- 1988 чыл — Лера Массква (төрүттүнгенинде Валерия Гуреева), российжи ыраажы, ырылар автору.
XXI-и чүс чыл
Чок болганнар
Аңгылал: Январьның 28 мөчээн деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1663 — Франческо Мария Гримальди (1618 чылда төрүттүнген), итальян физик, айның бир дугаар картазын тургускан астроном.
- 1687 чыл — Ян Гевелий (1611 чылда төрүттүнген), поляк астроном, селенографияның үндезилекчизи.
XIX-ку чүс чыл
- 1831 чыл — Александр Измайлов (1779 чылда төрүттүнген), орус басня бижикчизи, үндүрүкчү, публицист.
- 1894 чыл — Александр Миддендорф (1815 чылда төрүттүнген), российжи бойдус шинчээчизи, аян-чорукчу, Петербургтуң эртем академиязының кежигүнү.
XX-ги чүс чыл
- 1901 чыл — Иосиф Гурко (1828 чылда төрүттүнген), генерал-фельдмаршал, российжи шылгараңгай полководчуларның бирээзи.
- 1949 чыл — Александр Коновалов (1875 чылда төрүттүнген), орус хөреңгитен, политик, Түр чазактың үлетпүрүнүң сайыды.
- 1973 чыл — Владимир Белокуров (1908 чылда төрүттүнген), кино актёру (фильмнери: «Валерий Чкалов», «Мёртвые души», «Воскресение», «Полосатый рейс», «Неуловимые мстители» и др.).
- 1996 чыл — Иосиф Бродский (1940 чылда төрүттүнген), орус шүлүкчү, Нобелев аттыг шаңналдың лауреады (1987).
- 1999 чыл — Валерий Гаврилин (1939 чылда төрүттүнген), композитор, РСФСР-ниң улусчу артизи.
XXI-ги чүс чыл
- 2002 чыл — Астрид Линдгрен (1907 чылда төрүттүнген), швед чогаалчы.
- 2017 чыл — Александр Тиханович (1952 чылда төрүттүнген), эстрада ыраажызы, Беларусияның улусчу артизи.
- 2021 чыл — Василий Лановой (1934 чылда төрүттүнген), совет, российжи театр болгаш кино актёру, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
Онзагай демдеглелдер
Бөгүн хат хадыыр болза, өл-шык чыл болур.
Дүне сылдыстар эки чырыыр болза, соору кедерээр. А шоолуг көзүлбес болза, чылыыр.