Январьның 30
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2024 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Январьның 30 — григориан календарьда чылдың 30 дугаар хүнү . Чылдың төнчүзүнге чедир 335 хонук арткан (саарзык чылдарда 336 хонук арткан).
Байырлалдар
Бо хүннүң байырлалдары деп аңгылалды база көр
Делегей чергелиг
Аңгы-аңгы чоннарның
Индия — Тускайлаң чорук дээш демиселчилерниң сактыышкын хүнү.
Профессионалдыг
Азербайджан- Каайлы чериниң ажылдакчыларының хүнү.
Таарымчалыг аттар
Католиктиг аттар: Адельгунда, Батильда, Вио, Гиацинта, Мартина, Савина.
Православ аттар: Антоний, Антонина, Ахила, Виктор, Георгий, Иван, Мартирий, Павел, Феодосий.
Болуушкуннар
XIX чүс чылга чедир
- 9 чыл бистиң үеге чедир. — Римге Делегейниң Алтарьын ыдыктаан.
- 1722 чыл — Москвага хоорайның дээди полицейжи албан-дужаалы- обер-полицмейстер үндезилеттинген.
- 1790 чыл — Англияга делегейде бирги камгалакчы шлюпканы далайга шенээн.
XIX-ку чүс чыл
- 1801 чыл — Грузияны (Картли-Кахетияны) Россияга каттыштырар Павел I-ниң манифестизи.
- 1853 чыл — Парижтиң Бурган-ава дуганынга Францияның 45 харлыг императору Наполеон III испан графиня Евгения Монтихо-биле бадыланчып алган.
- 1868 чыл — Россияга Чарльз Дарвинниң чайгаар шилилге дугайында ному парлаттынган.
XX-ги чүс чыл
- 1915 чыл — Германия Гавр портузунче халдаарда, бир дугаар суг адааның хемелерин ажыглаан.
- 1924 чыл — «Мосфильм» кино студиязы тургустунган.
- 1930 чыл — агаарның картын шинчилээр дээш, совет метеоролог Павел Александровичиниң чогаадып кааны делегейде бир дугаар радиозондуну ужудуп үндүрген.
- 1934 чыл — «Осоавиахим-1» деп стратостат делегейде бир дугаар 22 км бедикке четкен. Ол бадып тургаш, озал-ондакка таварышкан. Экипажтың үш кежигүнү чок болган.
- 1935 чыл — американ сейсмолог Чарльз Рихтер чер шимчээшкининиң магнитудазын хемчээр онзагай шкаланы саналдаан. Бөгүн ол шкала Рихтерниң шкалазы деп алдаржаан.
- 1943 чыл — Ийиги Делегей дайыны: Сталинград тулчуушкунунуң түңнелинде вермахтаның 6 дугаар армиязы дүжүп берген.
- 1943 чыл — ССРЭ биле Фиджи ортулуктарының Республиказының аразында дипломаттыг харылзаалар доктааттынган.
- 1995 чыл — Российжи телеканал К-10 (Космос-10) дамчыдылгазын эгелээн.
- 1998 чыл — СНГ чурттарының камгалал ямыларының хууда составы-биле ажылдаар органнарның удуртукчуларының комитеди тургустунган.
XXI-ги чүс чыл
- 2007 чыл
- Windows Vista операциялыг системаны садып эгелээн.
- 30 харлыг бразиль футбол ойнакчызы Роналдо «Реалдан» «Миланче» шилчээн.
- 2009 чыл — Плесецкиниң космодромундан «Циклон-3» деп ракетаның дузазы-биле российжи космиктиг аппарат «Коронас-Фотон» ужуп салдынган.
Төрүттүнген кижилер
Бо хүнде төрүттүнген кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1736 чыл — Джеймс Уатт (1819 чылда мөчээн), шотланд инженер-механик, чогаадыкчы, бус-биле ажылдаар машинаның тургузукчузу.
XIX-ку чүс чыл
- 1822 чыл — Иван Турчанинов (азы Джон Бэйзил Турчин; 1901 чылда мөчээн), орус шеригниң полковниги, АКШ-ның шерииниң бригада генералы, Америкага Хамааты дайынының киржикчизи.
- 1847 чыл — Иван Бородин (1930 чылда мөчээн), орус ботаник, эртем нептередикчизи.
- 1872 чыл — Глеб Котельников (1944 чылда мөчээн), орус совет чогаадыкчы, авиациялыг чүктээр парашюттуң тургузукчузу.
- 1882 чыл — Франклин Делано Рузвельт (1945 чылда мөчээн), АКШ-ның 32 дугаар президентизи (1933—1945).
XX-ги чүс чыл
- 1902 чыл — Степан Шутов (1963 чылда мөчээн), орус совет танкист, 20 дугаар гвардейжи танк бригадазының командири, Совет Эвилелиниң Маадыры.
- 1923 чыл — Леонид Гайдай (1993 чылда мөчээн), кино режиссёру, сценарий бижикчизи, актёр, ССРЭ-ниң улусчу артизи.
- 1925 чыл — Дуглас Карл Энгельбарт (2013 чылда мөчээн), американ компьютерлиг технологиялар специализи, компьютерниң мышказының тургузукчузу.
- 1926 чыл — Антон Григорьев (2001 чылда мөчээн), опера ыраажызы (лириктиг тенор), педагог, РСФСР-ниң улусчу артизи.
- 1926 чыл — Борис Спасский, совет, француз шыдыраачы, гроссмейстер, делегейниң 10 дакпыр чемпиону (1969—1972).
- 1940 чыл — Леонид Полежаев, российжи күрүне ажылдакчызы, Омск областтың баштыңы (1990—2012).
- 1967 чыл — Сергей Чепиков, российжи күрүне ажылдакчызы, Күрүне думазының депутады; совет, российжи биатлонист, хаакчы.
- 1996 чыл — Pharaoh (шын ады Глеб Голубин), российжи хип-хоп күүседикчизи.
XXI-и чүс чыл
Чок болганнар
Бо хүнде мөчээн кижилер деп аңгылалды база көр
XIX-ку чүс чылга чедир
- 1730 чыл — Пётр II (1715 чылда төрүттүнген), российжи император (1727), хаан оглу Алексей биле ооң кадайы Шарлотта даңгынаның оглу.
XIX-ку чүс чыл
- 1826 чыл — Фёдор Ростопчин граф (1763 чылда төрүттүнген), орус күрүне ажылдакчызы, литератор.
- 1836 чыл — Бетси Росс (1752 чылда төрүттүнген), Филадельфиядан бирги американ тукту даараан даараныкчы.
- 1893 чыл — Григорий Гагарин ноян (1810 чылда төрүттүнген), орус уран чурукчу, уран чүүлдүң шинчилекчизи, Петербургтуң уран чүүл академиязының вице-президентизи (1859—1872).
XX-ги чүс чыл
- 1919 чылда боолаттырганнар:
- Георгий Михайлович (1863 чылда төрүттүнген), улуг ноян Михаил Николаевичиниң үш дугаар оглу, российжи император Николай I-ниң уйнуу.
- Павел Александрович (1860 чылда төрүттүнген), улуг ноян, российжи император Александр II-ниң 6 дугаар оглу.
- 1925 чыл — Николай Кульчицкий (1856 чылда төрүттүнген), орус эмчи, Россия империязының улусчу чырыдыышкынның сөөлгү сайыды (1916—1917).
- 1950 чыл — Василий Морозов (1888 чылда төрүттүнген), орус шериг начальниги, генерал-майор, Россияның чөөн чүгүнге Ак шимчээшкинниң идепкейлиг киржикчизи.
- 1951 чыл — Фердинанд Порше (1875 чылда төрүттүнген), немец автоконструктор, үлетпүржү, «Фольксваген» деп автомобильдиң тургузукчузу.
- 1982 чыл — Виктор Глушков (1923 чылда төрүттүнген), совет математик, ССРЭ-ниң эртем Академиязының академиги.
- 1986 чыл — Иван Папанин (1894 чылда төрүттүнген), совет Арктиканың шинчилекчизи, контр-адмирал, Совет Эвилелиниң ийи дакпыр Маадыры.
- 1991 чыл — Джон Бардин (1908 чылда төрүттүнген), американ физик, транзистор чогаадыкчызы, Нобелев аттыг шаңналдың чангыс ол-ла номинацияның ийи дакпыр эдилекчизи делегейде чаңгыс борбак эртемден (1956 и 1972).
XXI-ги чүс чыл
- 2001 чыл — Джонни Джонсон (1915 чылда төрүттүнген), Ийиги делегей дайынының эң түңнелдиг англи ужудукчузу.
- 2011 чыл — Джон Барри (1933 чылда төрүттүнген), англи кино композитору, «Оскар» шаңналының 5 дакпыр лауреады.
- 2022 чыл
- Леонид Куравлёв (1936 чылда төрүттүнген), совет, российжи кино актёру, телевидение башкарыкчызы, РСФСР-ниң улусчу артизи.
- Виктор Мережко (1937 чылда төрүттүнген), совет, российжи кино режиссёру, сценарий бижидикчизи, драматург, актёр, чогаалчы, телевидение башкарыкчызы, РФ-ның улусчу артизи.